De mijnenveger op 'het Zwarte Schaar'
Samenvatting van een lezing over 'De mijnenveger op 'het Zwarte Schaar'' van Henk IJbema uit Doesburg.
Het verhaal over de mijnenveger, die vanaf midden jaren '60 tot begin jaren '70 in de dode arm van de IJssel bij 'het Zwarte Schaar' heeft gelegen, werd door Henk gepresenteerd na de Algemene Ledenvergadering van de HVS op 28 maart 2022. Velen kunnen zich het schip nog herinneren, maar bijna niemand weet wat het daar deed en waar het uiteindelijk is gebleven. Henk geeft antwoord op alle vragen tijdens een lezing met in zijn presentatie veel foto's en gegevens.
Een deel van de zoektocht naar informatie verliep via Arie Krijgsman van het Marine Netwerk 'Old Sobats' en eigenaar van de websites https://onzemarinevloot.weebly.com/ en https://www.tenanker.com/ .
Arie Krijgsman werd 'nieuwsgierig' gemaakt door de advertentie van Steendernaar Jan Bijvank in de Gelderlander, die Henk naar hem had opgestuurd.
Arie Krijgsman kwam via zijn (marine)netwerk in contact met Herman te Pas uit Doetinchem. Herman ging in zijn tienerjaren, zoals toen veel jongeren en ook die uit Steenderen, zwemmen bij 'het Zwarte Schaar', in de dode tak van de IJssel. In die tijd lag de gehavende mijnenveger al op de oever. Herman's herinneringen zijn extra goed bewaard gebleven omdat hij op latere leeftijd zelf ook op een mijnenveger heeft gewerkt.
Via Herman kwam ook de naam Herman Vastert boven drijven, die het schip begin jaren '60 had gekocht van de TOKM, een marine-opleidingsinstituut. Hij wilde sloophout van de boot gebruiken om er een huis mee te bouwen. Toen dat niet lukte verkocht hij de boot rond 1965 door aan een Derksen, die in het gebied rond 'het Zwarte Schaar' een camping begon. Het was de bedoeling de mijnenveger daar tot een exclusief vakantieverblijf om te bouwen.
Voordat de boot op 'het Zwarte Schaar' werd geparkeerd, waren de motoren er uitgehaald. Deze gingen o.a. naar de rondvaartboot 'Willemien' van de Westerbouwing. Overigens is het doel een vakantieverblijf van de boot te maken nooit gehaald, het is voortijdig uitgebrand. Een mijnenveger heeft een houten bekleding, deze heeft naar zeggen na de brand nog 14 dagen nagesmeuld.
Ondertussen had Arie Krijgsman veel informatie over de mijnenveger verzameld: zo is hij in 1942 in Amerika gebouwd en in 1943 overgedragen aan de Britse marine. In 1946 kwam de boot onder Nederlands commando en kreeg daarbij de naam 'Hr. Ms. Westerschelde' MV 39. In 1957 werd het een opleidingsschip bij de TOKM en kreeg het een nieuw nummer A873.
Rond 1970 kwam er belangstelling voor de mijnenveger vanuit recreatiepark 'de Bijland' in Spijk. Maar niet voor de hele boot. De watersportvereniging en botenverhuur 'de Bijland' had alleen interesse in de stuurhut en de daaronder gelegen kombuis. Men wilde er een drijvend clubhuis van maken, van waaruit de botenverhuur werd geregeld. Toenmalig eigenaar dhr. Cornielje heeft e.e.a. in gang gezet en in de presentatie is te zien hoe dit is gerealiseerd.
Stuurhut en kombuis van de mijnenveger op sleep naar 'de Bijland' ca. 1970
En daar houdt het verhaal op 'het Zwarte Schaar' op. Het is niet duidelijk geworden wanneer de restanten van de mijnenveger van 'het Zwarte Schaar' zijn verwijderd of waar deze zijn gebleven. Waarschijnlijk zijn de metalen delen naar een ijzergieterij afgevoerd? Restanten van de houten boegbekleding spoelden bij hoog water, tot grote ergernis van de eigenaren, aan in gebieden in en rond de Fraterwaard.
In bijgaande presentatie 'Stadsvertelling Zwarte Schaar Mijnenveger' van Henk IJbema zijn veel details en foto's van de diverse levensfases van de mijnenveger opgenomen.